Trump yönetiminin son açıklanan ticaret politikası çerçevesinde Vietnam’a %46, Tayland’a ise %37 oranında ek gümrük vergisi uygulanacağı belirtildi. Bu oranlar, özellikle ihracata dayalı büyüme stratejisine sahip ülkelerde şok etkisi yarattı.
Vietnam Başbakanı Pam Minh Çinh, olağanüstü kabine toplantısı sonrası bir açıklama yaparak:
“Büyüme hedefimiz değişmedi ancak bu vergiler doğrudan ekonomik modelimize karşı alınmış bir eylemdir,” dedi.
Vietnam borsası, açıklamanın ardından %6.7 düşüşle son üç yılın en sert günlük kaybını yaşadı. Aynı zamanda ülkenin para birimi Dong da dolar karşısında tarihi düşük seviyelere geriledi.
Tayland Başbakanı Paetongtarn Shinawatra ise benzer bir şekilde:
“Bu seviyede kalırsa %3’lük büyüme hedefimizi tutturmamız mümkün olmayacak,” diyerek ABD ile görüşmelere başlanması gerektiğini belirtti.
Kamboçya En Sert Darbeyi Aldı: %49 Tarife
Kamboçya ise %49’luk vergi ile en yüksek tarife uygulanan ülke oldu. Özellikle tekstil ve ayakkabı gibi iş gücüne dayalı üretim sektörlerinde dışa bağımlı olan Kamboçya, Trump’ın bu kararı sonrası ciddi bir belirsizlikle karşı karşıya kaldı.
Bir yatırım danışmanı Reuters’a verdiği demeçte şu ifadeleri kullandı:
“Müzakere edecek bir kozumuz yok. Bu ülke için çok ciddi bir durum.”
Tarifelerin ardından Kamboçya'nın birçok yerli üreticisinin ihracat siparişlerinin iptal edildiği ve bazı fabrikaların geçici olarak kapandığı bildiriliyor.
Asya’da Sadece Ekonomiler Değil, Piyasalar da Sarsıldı
ABD’nin bu ticaret kararı sadece hükümetleri değil, küresel piyasalarda işlem gören büyük şirketleri de derinden etkiledi.
-
Adidas ve Puma hisseleri Asya’daki üretim zincirlerinin etkilenmesi nedeniyle %9 değer kaybetti.
-
Pandora, üretiminin büyük bölümünü Asya'da gerçekleştirdiği için %12 hisse düşüşü yaşadı.
-
Japonya’nın Nikkei 225 endeksi, düzeltme bölgesine girerek %10’a yakın değer kaybı yaşadı.
Özellikle Trump’ın Japonya’dan ithal edilen ürünlere %24 vergi uygulama kararı, Tokyo'daki iş çevrelerini hazırlıksız yakaladı.
Fitch: Küresel Ekonomide ‘Yeni Normal’ Başladı
Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Fitch Ratings’in kıdemli analisti Olu Sonola, konuya dair yaptığı açıklamada:
“Bu sadece Amerika için değil, tüm dünya için oyunu değiştiren bir hamle. ABD’nin ithalata uyguladığı ortalama vergi oranı %22’ye çıktı. Bu oran, 1910’dan bu yana görülmemişti.” dedi.
Sonola, birçok ülkenin bu gelişmeler karşısında resesyona girmesinin kaçınılmaz olacağını belirterek, sözlerine şu ifadelerle devam etti:
“Ekonomik öngörülerin çoğu geçersiz kaldı. Bu tabloyu düzeltmek için artık sadece altın kalmış görünüyor.”
ABD Ne Yapmak İstiyor?
Uzmanlar, Trump’ın bu hamlelerini içerideki korumacı politikaları güçlendirmek ve Çin'e karşı ekonomik üstünlük kurma stratejisinin bir parçası olarak yorumluyor. Ancak artık hedefte sadece Çin değil, Asya’nın yükselen ekonomileri de var.
Bölgede ABD’ye bağımlı olan üretim hatlarının farklı ülkelere taşınmasıyla Çin’in baskısı hafiflerken, Vietnam, Tayland, Kamboçya gibi ülkeler yeni “ceza” sistemiyle karşı karşıya kalıyor.
Küresel Etkiler ve Gelecek Senaryoları
-
Tedarik zincirlerinin kırılması başta teknoloji, tekstil ve otomotiv olmak üzere birçok sektörde üretim yavaşlaması yaratabilir.
-
Enflasyonist baskı, özellikle gelişmekte olan ekonomilerde tüketici fiyatlarını doğrudan etkileyebilir.
-
Altın ve güvenli liman yatırımları daha fazla ilgi görmeye başlayabilir.
-
Küresel durgunluk ihtimali güçleniyor.