Tarım ve Orman Bakanlığı, sağlıksız ve tüketiciyi yanıltan gıdaların piyasadan kaldırılması için yürüttüğü denetim çalışmalarını genişletiyor. Geçtiğimiz günlerde Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Türk Gıda Kodeksi Tereyağı ve Sadeyağ Tebliği” ile birlikte tereyağında kalite, içerik ve sunuma dair yeni kurallar belirlendi.

Tebliğin ardından özellikle 3 harfli zincir marketlerde sıkı denetimler başlatıldı. Mevzuata uymayan ürünler raflardan tek tek toplatılacak, üreticilere ise ağır para cezaları uygulanacak.

Tereyağı üretiminde yeni standartlar

Yeni düzenlemeyle birlikte tereyağında bulunabilecek yağ, tuz ve su oranları kesin sınırlarla belirlendi.

Tebliğe göre:

  • Tuzsuz tereyağında:
    En az %82 süt yağı, en fazla %2 yağsız süt kuru maddesi ve en fazla %16 su bulunacak.

  • Tuzlu ve/veya çeşnili tereyağında:
    En az %80 süt yağı, en fazla %2 yağsız süt kuru maddesi ve en fazla %16 su bulunabilecek.

Ayrıca tereyağında ağırlıkça en fazla %2 tuz yer alabilecek. Bu düzenleme, hem tüketicinin aldatılmasını önleyecek hem de ürünlerin daha sağlıklı olmasını sağlayacak.

Tereyağında aroma ve taklit yasaklandı

Yeni kurallara göre, sadeyağ ve çeşni maddesi bulunmayan tereyağlarına aroma verici maddelerin katılması yasaklandı. Bu da şu anlama geliyor:

  • Ürüne manda sütü, yoğurt aroması gibi süt bazlı tatlandırıcılar eklenemeyecek.

  • Tüketiciyi yanıltacak her türlü katkı maddesi üretimden kaldırılacak.

  • Etiketlerde, sunumlarda ve reklamlarda “tereyağı gibi” ya da “sadeyağ tadında” gibi ifadeler kullanılamayacak.

Etiketlerde görsel aldatmacaya son

Bakanlık, sadece içerik değil, ambalaj ve tanıtımda da şeffaflık istiyor. Bu kapsamda:

  • Tereyağı olmayan ürünlerin ambalajında tereyağı çağrışımı yapan görseller, sarı renkli kıvamlar, geleneksel motifler gibi unsurlar kullanılamayacak.

  • “Tereyağ lezzetinde”, “doğal tereyağ kıvamında” gibi ifadeler yasaklandı.

  • Tereyağ dışı yağların, “tereyağı” ile karıştırıldığı izlenimini veren pazarlama teknikleri doğrudan cezaya tabi olacak.

Uymayanlara para cezası ve toplama kararı

Yeni tebliğe rağmen mevzuata aykırı üretim yapan firmalar için caydırıcı cezalar geliyor. Özellikle etiketiyle, içeriğiyle ya da sunumuyla tüketiciyi yanıltan tereyağları için:

Ayrıca 1 Eylül 2025 tarihine kadar geçiş süreci tanındı. Bu tarihten itibaren tüm üreticiler yeni kurallara tam uyum sağlamak zorunda.

3 harfli zincir marketler odakta

Tarım ve Orman Bakanlığı, geçmişte limon sosu ve narlı soslarla ilgili aldığı yasak kararlarıyla dikkat çekmişti. Şimdi sırada tereyağları var. Özellikle ucuz fiyatlı, büyük hacimli zincir market ürünlerinde tağşiş riski yüksek olduğundan, bu mağazalar denetim altına alındı.

Market raflarında:

  • Etiket kontrolü

  • İçerik analizi

  • Satış sonrası denetimleri

gerçekleştirilerek, tüketicinin sağlığı korunacak. Uygun olmayan ürünler geri çağrılacak veya doğrudan raflardan indirilecek.

Tereyağında taklit ve tağşiş ne anlama geliyor?

Taklit: Bir ürünün, başka bir ürünün görüntüsünü ya da tadını taklit ederek tüketiciyi yanıltması.
Tağşiş: Bir ürünün içeriğine başka maddeler katılarak kalitesinin düşürülmesi veya ürünün gerçek içeriğinin saklanması.

Tereyağında bu tür uygulamalara sıklıkla rastlandığı için, bakanlık bu alanda en sert regülasyonlarından birini devreye sokmuş oldu.

Tüketici neye dikkat etmeli?

Uzmanlar, vatandaşların ürün etiketi, içindekiler listesi ve üretici bilgilerini dikkatle incelemesini öneriyor. Ayrıca şüphe duyulan ürünler için Alo Gıda 174 hattına ihbarda bulunulabileceği hatırlatılıyor.

Ambalajında:

  • “Tereyağı gibi”

  • “Tereyağı lezzeti”

  • “Doğal süt aromalı”

gibi ifadeler yer alan ürünlerden kaçınılması tavsiye ediliyor. Gerçek tereyağları, içeriğinde yalnızca süt yağı, tuz (varsa) ve su bulunan ürünlerdir.

Kaynak: Yeni Devir