Tokat’ta geçmişi yaklaşık 300 yıl öncesine dayanan Tokat bileziği, bugüne kadar geleneksel olarak altından üretiliyordu. Ancak son yıllarda altın fiyatlarında yaşanan hızlı artış, bu eşsiz el sanatı ürününün üretim sürecini de etkiledi.
Tokat Olgunlaşma Enstitüsü, bu kültürel mirası yaşatmak adına bileziğin üretimini gümüş malzeme ile sürdürme kararı aldı. Böylece daha ulaşılabilir bir alternatifle Tokat bileziği yeniden kadınların takı koleksiyonlarına girmeye başladı.
1 Haftalık El Emeği ile İlmek İlmek İşleniyor
Kuyumculuk atölyesi öğretmeni Salih Tamar, Tokat bileziğinin üretim süreci hakkında şu bilgileri paylaştı:
“Yaklaşık iki yıl önce başlattığımız bu proje ile Tokat bileziğinin gümüşten üretimine geçtik. El emeğiyle hazırlanan her bilezik, yaklaşık bir haftalık işçilik gerektiriyor. Tel örgüsü, kesimi ve kalem atması gibi aşamalardan oluşan bu süreçte, geleneksel teknikleri birebir uyguluyoruz. Bileziğin her bir detayı sabır ve incelikle oluşturuluyor.”
Gümüşün kolay şekil alması ve estetik duruşuyla Tokat bileziğine farklı bir zarafet kattığını belirten Tamar, gümüş bileziklerin hem yerel hem de ulusal düzeyde yoğun ilgi gördüğünü söyledi.
Kadınlar Kuyumculukta da Usta Oluyor
Tokat bileziği ustalarından Şirin Sapmaz, bu tarihi takının kadın eliyle şekillenmesinden duyduğu gururu şöyle dile getirdi:
“Bu meslek geleneksel olarak erkeklerin alanı olarak bilinir. Ancak artık kadınlar da kuyumculukta varlık gösteriyor. Sabır gerektiren bir iş olduğu için kadınlara çok uygun olduğunu düşünüyorum. Tokat bileziği ustalarından biri olmak benim için büyük bir gurur.”
Sapmaz, kendilerine Tokat bileziği üretim tekniklerini öğreten usta Nurettin Bey’e de teşekkür ederek, kadınların bu zanaatte daha çok yer almasını istediklerini belirtti.
Geleneksel Teknikler Korunarak Geleceğe Aktarılıyor
Tokat Olgunlaşma Enstitüsü, sadece üretim yapmakla kalmıyor, aynı zamanda bu sanatı öğretmeyi ve gelecek kuşaklara aktarmayı da amaçlıyor. Kuyumculuk atölyesinde yeni ustalar yetiştirilirken, Tokat bileziğinin özgün desenleri ve teknikleri birebir korunuyor.
Enstitü yönetimi, bu çalışmayla Tokat’a özgü kültürel mirasın Türkiye genelinde tanıtılmasını ve unutulmaya yüz tutan el sanatlarının yeniden canlandırılmasını hedefliyor.
Tokat Bileziği Nedir?
Tokat bileziği, ince tel işçiliği ile örülen, Osmanlı’dan günümüze ulaşan bir el sanatı ürünü. Geleneksel olarak altından yapılan bu bilezik, örgü formu ve zarif detaylarıyla Tokatlı kadınların en değerli aksesuarlarından biri olmuştur.
Bugün gümüşten de üretilmeye başlanan Tokat bileziği, hem şık görünümü hem de kültürel anlamı ile takı severlerin gözdesi haline geliyor.
