ABD ve Çin arasındaki ticaret gerilimi, yeni bir küresel kriz dalgasının fitilini ateşledi. Geçtiğimiz hafta ABD'nin Çin menşeli elektrikli araçlar ve teknoloji ürünlerine %104'e varan ek gümrük vergileri uygulayacağını açıklamasının ardından, Çin'den sert bir yanıt geldi. Pekin yönetimi, ABD ürünlerine %84 oranında tarife getirdiğini duyurdu. Ayrıca, Çin Merkez Bankası’nın ülke genelindeki kamu bankalarına ABD doları alımlarını azaltmaları yönünde talimat verdiği bildirildi.
Bu gelişmeler, küresel piyasalarda endişe yaratırken, özellikle emtia ve tahvil piyasalarında ani ve sert hareketler yaşanmasına neden oldu.
Altın, güvenli liman olma özelliğini yeniden gösterdi
Ticaret savaşları, yatırımcıları yeniden güvenli limanlara yönlendirdi. Özellikle altın, gün içinde %3’e varan yükselişle dikkat çekti. Ons altın fiyatı 3.070 dolara kadar tırmanarak son haftaların en yüksek seviyesini test etti.
Çinli yatırımcıların da yalnızca geçtiğimiz hafta altın fonlarına yaklaşık 1 milyar dolarlık giriş yaptığı açıklandı. Bu alımların, Çin Merkez Bankası’nın dolar azaltma politikası ile paralel bir strateji doğrultusunda yapıldığı değerlendiriliyor.
Gram altın 3750 TL’yi aştı, Kapalıçarşı’da 3865 TL
İç piyasada da altın fiyatları hızla yukarı yönlü hareket etti. Spot piyasada gram altın 3750 TL'yi aşarken, Kapalıçarşı’da birçok kuyumcuda gram altın 3865 TL’den işlem gördü. Uzmanlar, jeopolitik riskler ve ticaret savaşlarının derinleşmesi halinde altının yeni rekorlar kırabileceğini öngörüyor.
Tahvil piyasalarında panik havası: Faizler 6 haftanın zirvesinde
Altının yanı sıra, tahvil piyasalarında da sert bir sarsıntı yaşandı. ABD'nin 10 yıllık tahvil faizleri, artan enflasyon korkusu ve doların değer kaybı endişeleriyle birlikte %4,50 seviyesine çıkarak son 6 haftanın zirvesini gördü.
Gün sonunda ise tahvil faizlerinde bir miktar denge sağlanarak %4,38 seviyelerine doğru geri çekilme yaşandı. Ancak bu hareket, piyasanın ne denli gergin olduğunu ortaya koydu. Yabancı yatırımcıların hızla tahvillerden çıkıp nakde geçtiği gözlemleniyor.
Çin'den kritik hamle: Dolar alımları azaltılıyor
Çin Merkez Bankası’nın bankalara verdiği dolar alımını azaltma talimatı, küresel rezerv para sisteminde dikkat çeken bir kırılmanın sinyali olarak değerlendiriliyor. Çinli kamu bankalarının bugün agresif biçimde dolar sattığı ve yuan alımına yöneldiği belirtildi.
Bu adımın, doların küresel hegemonyasına karşı atılan stratejik bir karşılık olduğuna dair yorumlar yapılıyor. Ayrıca, bu politika değişiminin dolarda uzun vadeli değer kaybını tetikleyebileceği düşünülüyor.
FED baskı altında: Enflasyon, faiz indirimi planlarını bozabilir
ABD’de enflasyonun düşmemesi ve ticaret savaşlarının tetiklediği fiyat artışları, FED’in faiz indirimi beklentilerini sekteye uğratabilir. Piyasalarda daha önce Eylül ayı itibarıyla faiz indirimi beklenirken, son gelişmeler bu tahminlerin ötelenmesine neden olabilir.
Uzmanlara göre, Trump’ın yeniden başkan seçilme ihtimali, piyasalarda belirsizliği artırırken, mevcut FED politikalarının da revize edilmesini zorlaştırıyor. Bu da dolar, tahvil ve hisse senedi piyasalarında daha sert dalgalanmalara yol açabilir.
Avrupa Birliği de ABD’ye karşı pozisyon aldı
Sadece Çin değil, Avrupa Birliği de ABD’ye karşı ticaret cephesini genişletiyor. AB, toplam 21 milyar avro değerindeki ABD menşeli ürünlere ek tarifeler uygulama kararı aldı. Bu karar, ABD ile transatlantik ilişkilerde de gerginliğe yol açabilir.
Ekonomistler, bu gelişmeleri "yeni nesil ticaret savaşlarının başlangıcı" olarak değerlendiriyor ve önümüzdeki aylarda küresel ticaret akışının daha da zorlaşabileceği uyarısında bulunuyor.
Küresel borsalarda sert dalgalanmalar yaşanıyor
Tüm bu gelişmeler, küresel borsalarda şiddetli satış dalgalarını beraberinde getirdi. Avrupa borsalarında Stoxx Europe 600 endeksi %3’e yakın değer kaybederken, Japonya’da Nikkei endeksi %3,93 oranında düştü. Çin’deki CSI 300 endeksi ise farklılaşarak %0,99 prim yaptı.
Bu ayrışmanın temelinde Çinli yatırımcıların iç piyasaya olan güveninin yeniden artması ve merkez bankası müdahaleleriyle yuan destekli pozisyonların açılması gösteriliyor.
Borsa İstanbul’da sert kayıplar: %2’nin üzerinde düşüş
Borsa İstanbul da küresel rüzgardan nasibini aldı. BIST 100 endeksi günü %2,13 düşüşle 9.275 puandan tamamladı. Bankacılık endeksi %3,50’nin üzerinde, sınai endeks %2, hizmetler endeksi ise %1’e yakın değer kaybetti.
Uzmanlara göre, hem yurtdışı kaynaklı gelişmeler hem de iç piyasalardaki kar realizasyonları, endeksteki sert düşüşte etkili oldu. Döviz kurları da gün içinde yukarı yönlü baskı yaşarken, özellikle yatırım fonlarında yeniden yön değişikliği gözlendi.
