Kansızlık, tıbbi adıyla anemi, vücutta dokulara yeterli oksijen taşıyacak sağlıklı kırmızı kan hücrelerinin veya hemoglobinin eksikliği sonucu ortaya çıkan bir rahatsızlıktır. Hemoglobin, kırmızı kan hücrelerinde bulunan ve oksijen taşınmasını sağlayan bir proteindir. Kan testlerinde düşük hemoglobin veya hematokrit seviyeleri ile tespit edilen anemi, yorgunluk, halsizlik, nefes darlığı, baş dönmesi ve ciltte solgunluk gibi belirtilerle kendini gösterir.

Anemi neden olur?

Aneminin ortaya çıkmasının dört temel nedeni bulunmaktadır:

  • Kan kaybı: Kadınlarda aşırı regl kanamaları, mide-bağırsak sistemindeki kanamalar veya yaralanmalar sonucu oluşan kan kaybı anemiye yol açabilir.

  • Kırmızı kan hücresi üretim eksikliği: Kemik iliğinin yeterli kırmızı kan hücresi üretememesi, kronik hastalıklar, kemik iliği kanserleri veya vitamin-mineral eksiklikleri nedeniyle oluşabilir.

  • Kırmızı kan hücrelerinin hızlı yıkımı: Kalıtsal hastalıklar veya otoimmün rahatsızlıklar kırmızı kan hücrelerinin normalden daha hızlı yıkılmasına neden olabilir.

  • Vitamin ve mineral eksiklikleri: Demir, B12 vitamini ve folik asit eksikliği anemiye yol açabilir. Özellikle demir eksikliği anemisi en yaygın görülen türdür.

Anemi türleri nelerdir?

Anemi, nedenlerine göre farklı kategorilere ayrılır:

  • Demir Eksikliği Anemisi: En yaygın anemi türüdür. Demir eksikliği, hemoglobin üretimini azaltarak dokulara yeterli oksijen taşınmasını engeller.

  • Aplastik Anemi: Kemik iliğinin yeterli kan hücresi üretememesi sonucu ortaya çıkar.

  • Hemolitik Anemi: Kırmızı kan hücrelerinin normalden daha hızlı yıkılmasıyla oluşur.

  • Megaloblastik Anemi: B12 vitamini veya folik asit eksikliğine bağlı olarak kırmızı kan hücrelerinin anormal büyüklükte olmasıdır.

  • Pernisiyöz Anemi: B12 vitamininin emiliminin bozulması sonucu ortaya çıkan otoimmün bir anemi türüdür.

Anemi belirtileri nelerdir?

Aneminin belirtileri vücutta oksijen taşınmasının azalmasına bağlı olarak ortaya çıkar. Yaygın belirtiler şunlardır:

  • Halsizlik ve yorgunluk

  • Nefes darlığı

  • Baş dönmesi ve baş ağrısı

  • Ciltte solgunluk

  • El ve ayaklarda üşüme

  • Çarpıntı ve göğüs ağrısı

  • Tırnaklarda kırılma ve saç dökülmesi

  • Konsantrasyon bozukluğu

  • Gıda dışı maddeleri yeme isteği (pika sendromu)

Anemi nasıl teşhis edilir?

Anemi teşhisi, tam kan sayımı (hemogram) testi ile konulur. Bu testte hemoglobin ve hematokrit seviyeleri ölçülür. Değerler normalin altındaysa anemi tanısı konulur. Ek olarak periferik yayma, dışkı ve idrar testleri gibi ek tetkikler de yapılabilir.

Anemi nasıl tedavi edilir?

Anemi tedavisi, hastalığın altında yatan nedene göre değişir:

  • Demir eksikliği anemisi durumunda, demir takviyeleri ve demir açısından zengin besinler (kırmızı et, karaciğer, pekmez, kuru üzüm vb.) önerilir.

  • B12 vitamini veya folik asit eksikliğine bağlı anemi durumlarında, vitamin takviyeleri ve beslenme düzenlemesi yapılarak eksiklik giderilir.

  • Kronik hastalıklara bağlı anemilerde, öncelikle altta yatan hastalığın tedavi edilmesi gereklidir.

    Sağlık Bakanı duyurdu: Kanser tedavisinde Türkiye’de bir ilk! Sağlık Bakanı duyurdu: Kanser tedavisinde Türkiye’de bir ilk!

  • Şiddetli anemi vakalarında, özellikle hemoglobin seviyesi kritik düzeylere düştüğünde, kan transfüzyonu gerekebilir.

Tedavi sürecinde doktor gözetimi büyük önem taşır. Yanlış veya eksik tedavi, aneminin daha da kötüleşmesine yol açabilir. Bu nedenle, tedavi planı mutlaka bir uzman hekim tarafından belirlenmeli ve düzenli takip edilmelidir.

Anemiye iyi gelen besinler

Anemi tedavisinde beslenme önemli bir rol oynar. Demir, B12 vitamini ve folik asit açısından zengin besinler tüketmek kansızlığa iyi gelir. Bu besinler arasında şunlar yer alır:

  • Kırmızı et, karaciğer, sakatatlar

  • Tavuk, balık ve yumurta

  • Kuru baklagiller (mercimek, nohut, fasulye vb.)

  • Yeşil yapraklı sebzeler (ıspanak, pazı, roka vb.)

  • Pekmez, kuru meyveler (kuru üzüm, hurma, kuru kayısı vb.)

  • Kabuklu deniz ürünleri

Kaynak: Yenidevir.com.tr