Doğu Karadeniz’de hava sıcaklıklarının artması, yüksek kesimlerdeki karların ani erimesine yol açarak heyelan riskini artırıyor. Uzmanlar, özellikle dağınık yerleşim bölgelerinde bireysel yol veya temel kazıları yapılmadan önce mutlaka uzman görüşü alınması gerektiğini vurguluyor. Peki, ani kar erimesi heyelanları nasıl tetikliyor? Heyelan riski nasıl anlaşılır? İşte tüm detaylar…
Doğu Karadeniz'de heyelan riski neden arttı?
Doğu Karadeniz'de küresel iklim değişikliğinin etkisiyle son yıllarda aşırı yağışlar ve sıcaklık dalgalanmaları daha sık görülmeye başladı. Son üç ayda etkili olan kar yağışları, yerini 25 dereceye kadar yükselen sıcaklıklara bıraktı. Bu durum, özellikle yüksek kesimlerde kar kütlelerinin ani ve hızlı erimesine, dolayısıyla heyelan riskinin artmasına neden oldu.
Rize Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi (RTEÜ) Heyelan Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Ayberk Kaya, "Doğu Karadeniz'de heyelanların en büyük tetikleyicisi aşırı yağışlardır. Ancak sıcaklık artışıyla birlikte eriyen kar sularının toprağa nüfuz etmesi, toprak ağırlığını artırarak yüzeysel toprak akışına yol açtı" dedi.
Bu süreç, çamur akması olarak adlandırılan toprak kaymalarına neden olurken, sarp arazilerden taş düşme vakalarında da ciddi bir artış gözlemlendi.
Toprak ağırlığı arttı, heyelan riski yükseldi
Karların hızla erimesiyle birlikte toprak suya doydu, ağırlaşarak yer çekimine karşı koyamaz hale geldi. Bu da özellikle eğimli bölgelerde toprak kaymaları, çamur akıntıları ve kaya düşmelerine sebep oldu.
- Heyelan riski en fazla yüksek rakımlı ve dik yamaçlı bölgelerde görülüyor.
- Sarp bölgelerde yaşayan vatandaşlar, özellikle evlerinin çevresinde toprak kaymaları olup olmadığını dikkatle incelemeli.
- Bahçelerde, yollarda veya duvarlarda çatlaklar meydana geldiyse, bu bir heyelan belirtisi olabilir.
Prof. Dr. Ayberk Kaya, "Toprak altındaki suyun artışı, eğimli alanlarda büyük bir basınç oluşturur ve zemin kaygan hale gelir. Sonuç olarak da heyelan kaçınılmaz olur" dedi.
Kapı ve pencerelerde kasılmalar heyelan habercisi olabilir
Heyelan riski olan bölgelerde yaşayan vatandaşların, binalarında meydana gelen değişikliklere dikkat etmeleri gerektiği belirtiliyor. Heyelan öncesinde bazı fiziksel belirtiler ortaya çıkabiliyor:
- Evlerin temelinde ve duvarlarında çatlaklar oluşması
- Kapı ve pencerelerin eskisi gibi kapanmaması veya sıkışması
- Bahçe çitlerinde ve elektrik direklerinde eğilmeler
- Yolların veya bahçelerin belirli bölgelerinde çökme veya çatlamalar
Bu tür belirtiler olası bir heyelanın habercisi olabilir ve vakit kaybetmeden uzmanlara danışılması gerekiyor.