Panik atak yaşayan kişi, gerçekte olmayan bir tehlike ile karşı karşıya olduğunu düşünür ve bunun sonucunda korku, endişe ve panik duyguları yaşar. Bu duygular, kişinin fiziksel ve ruhsal sağlığını olumsuz etkiler. Panik atak, bir defa yaşanabileceği gibi, sık sık tekrar edebilir. Bu durumda, kişi panik bozukluk adı verilen bir hastalıkla karşı karşıya kalır.
Panik atak, toplumda her 100 kişiden 3’ünde görülebilir. Kadınlarda erkeklere göre daha yaygındır. Peki bu rahatsızlık nasıl oluşur, belirtileri nelerdir, nasıl tedavi edilir? İşte cevaplar.
PANİK ATAK NEDİR VE NASIL OLUŞUR?
Panik atak, korku nöbeti olarak da bilinir. Kişi, gerçekte var olmayan bir tehlikeye karşı, vücudunun “kaç ya da savaş” tepkisini vermesi sonucu ortaya çıkar. Bu tepki, vücudun sempatik sinir sistemi tarafından kontrol edilir. Sempatik sinir sistemi, kişiyi tehlikeli bir durumda hayatta kalmaya hazırlayan bir sistemdir. Ancak, panik atak yaşayan kişi, tehlike olmadığı halde bu sistemin devreye girmesine neden olur. Bu da kişinin hem fiziksel hem de ruhsal olarak zorlanmasına yol açar.
Panik atak, genellikle aniden başlar ve 5 ila 30 dakika arasında sürer. Bu süre içinde, kişi kendini çok kötü hisseder ve öleceğini, delireceğini, kalp krizi geçireceğini veya kontrolünü kaybedeceğini düşünür. Panik atak, birçok insanın hayatında bir ya da iki kez yaşayabileceği bir durumdur. Ancak, panik ataklar sık sık tekrar ederse ve kişi bu durumdan korkarak yaşamaya başlarsa, bu panik bozukluk olarak adlandırılır.
PANİK ATAK BELİRTİLERİ NELERDİR?
Panik atak, hem fiziksel hem de ruhsal belirtilerle kendini gösterir. Fiziksel belirtiler, vücudun sempatik sinir sisteminin etkisiyle ortaya çıkar. Bu belirtiler şunlardır:
- Ellerde, ayaklarda, yüzde uyuşma, karıncalanma
- Nefes almakta zorlanma, boğuluyormuş gibi hissetme
- Terleme, titreme, sıcak veya soğuk basması
- Mide bulantısı, kusma, ishal
- Göğüste ağrı, sıkışma, baskı
- Ağız kuruluğu, yutkunma güçlüğü
- Baş dönmesi, bayılma, baş ağrısı
- Kalp atışının hızlanması, çarpıntı
Ruhsal belirtiler ise, kişinin yaşadığı korku, endişe ve panik duygularıyla ilgilidir. Bu belirtiler şunlardır:
- Gerçeklikten kopma, kendini yabancılaşmış hissetme
- Ölüm korkusu, öleceğini düşünme
- Çevreye karşı güvensizlik, tehlike algısı
- Delirme, aklını yitirme, kontrolü kaybetme korkusu
- Kalp krizi geçiriyor olma, felç olma korkusu
PANİK ATAK NEDEN ORTAYA ÇIKAR?
Panik atak, tek bir nedenle ortaya çıkmaz. Birçok faktör, panik atağa zemin hazırlayabilir. Bu faktörler şunlardır:
- Genetik yatkınlık: Panik atak, ailede görülen bir rahatsızlık olabilir.
- Stres: Hayatın getirdiği stresli durumlar, panik atağa neden olabilir.
- Travma: Kişinin geçmişte yaşadığı travmatik bir olay, panik atağa yol açabilir.
- Kişilik özellikleri: Kişinin karakteri, panik atağa yatkınlığını etkileyebilir.
- Fizyolojik faktörler: Kişinin vücudunda meydana gelen bazı değişiklikler, panik atağa neden olabilir.
PANİK ATAK NASIL TEDAVİ EDİLİR?
Panik atak, tedavi edilebilir bir rahatsızlıktır. Panik atak tedavisinde, genellikle psikoterapi ve ilaç tedavisi birlikte uygulanır. Psikoterapide, en sık kullanılan yöntem bilişsel davranışçı terapidir. Bilişsel davranışçı terapi, kişinin panik atakla ilgili yanlış ve olumsuz inançlarını fark etmesini ve bunları gerçekçi ve olumlu inançlarla değiştirmesini sağlar.
Ayrıca, kişiye panik atak sırasında uygulayabileceği gevşeme, nefes alma, olumlu telkin gibi teknikler öğretilir. Psikoterapi, kişinin panik atakla baş etme becerilerini geliştirir ve yaşam kalitesini artırır. İlaç tedavisi ise, kişinin panik atak sırasında yaşadığı fiziksel ve ruhsal belirtileri azaltmayı hedefler. İlaç tedavisinde, genellikle antidepresan ve anksiyolitik ilaçlar kullanılır. Bu ilaçlar, kişinin kaygı ve korku düzeyini düşürür, vücudunun sempatik sinir sisteminin etkisini azaltır.
