İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu hakkında, “suç örgütü yöneticiliği”, “rüşvet”, “nitelikli dolandırıcılık” ve “terörle iltisak” gibi ağır suçlamalarla yürütülen soruşturma kapsamında başlatılan gözaltı süreci, Türkiye gündemini derinden sarstı. Özellikle kamuoyunun merak ettiği en önemli soru ise şu: İBB’ye kayyım atanacak mı?
Kayyım tartışması: Hukukçular ne diyor?
Soruşturmaya dair değerlendirmelerde bulunan hukukçular, mevcut sürecin Terörle Mücadele Kanunu (TMK) ve Türk Ceza Kanunu (TCK) hükümlerine göre ilerlemesi durumunda, İBB’ye dışarıdan kayyım atanmasının hukuki zemin bulabileceğini ifade ediyor.
Dr. Rezan Epözdemir: “Tutuklama olursa dışarıdan kayyım atanabilir”
Hukukçu Dr. Rezan Epözdemir, konuyla ilgili şu açıklamada bulundu:
“Eğer bir belediye başkanı adi bir suçtan tutuklanırsa, yerine belediye meclisi içinden yeni biri görevlendirilir. Ancak suçun terörle bağlantılı olması durumunda, İçişleri Bakanlığı kararı beklenmeden, dışarıdan kayyım atanabilir. Bu, Anayasa’ya ve ilgili mevzuata uygun bir süreçtir.”
Epözdemir, ayrıca örgüt yöneticisi sıfatıyla suçlanan kişinin, fiilen katılmasa dahi örgütün işlediği tüm suçlardan cezai sorumluluğunun bulunduğuna dikkat çekti.
Hadi Dündar: “Kayyım, hizmetin aksamaması için atanır”
Bir diğer hukukçu Hadi Dündar ise soruşturmanın halen sürdüğünü hatırlatarak, tutuklama ihtimali varsa kayyım ihtimalinin güçlendiğini belirtti:
“Eğer belediye başkanı hakkında kuvvetli suç şüphesi varsa, soruşturma devam ediyorsa ve tutuklanma ihtimali yüksekse o zaman kayyım atanır. Bu tür bir atama, vatandaşların belediye hizmetlerinden mahrum kalmaması ve kamu düzeninin korunması amacıyla yapılır.”
CHP'den sert tepki: “İBB’ye sahip çıkacağız”
CHP Genel Başkanı Özgür Özel, Ekrem İmamoğlu’nun gözaltına alınmasının ardından önce Ankara’da olağanüstü MYK toplantısı gerçekleştirdi, ardından İstanbul’a giderek İmamoğlu’nun evine ve ardından Saraçhane’deki İBB binasına geçti.
Özel, burada yaptığı açıklamada şu ifadeleri kullandı:
“Ekrem Başkan’a emanet edilen İBB’ye sahip çıkacağız. Buradayız, bir yere ayrılmıyoruz.”
Sine-i millet ve seçim boykotu gibi ihtimallerle ilgili de konuşan Özel, Meclis’te boşalan koltukların iktidar tarafından doldurulmasıyla birlikte anayasa değişikliği çoğunluğunun doğabileceği uyarısında bulundu.
Kayyım için iki senaryo
Hukukçulara göre kayyım atanması ihtimali, Ekrem İmamoğlu’nun hukuki durumu ile doğrudan bağlantılı:
Senaryo 1: Tutuklama kararı çıkmazsa
- Soruşturma sürse dahi İmamoğlu görevine devam eder.
- Kayyım atanması söz konusu olmaz.
- İçişleri Bakanlığı'nın uzaklaştırma kararı da devreye girmeyebilir.
Senaryo 2: Tutuklama kararı çıkarsa
- İçişleri Bakanlığı kararı beklenmeden, 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 45. ve 46. maddelerine dayanarak dışarıdan kayyım atanabilir.
- Bu durumda İBB Meclisi’nden yerine vekil seçilmesi gibi bir yöntem uygulanmaz.
Siyasi tansiyon tırmanıyor
Kayyım ihtimalinin dillendirilmesi, yerel seçimlerde yüksek oyla seçilen belediye başkanlarının görevden alınmasına dair kamuoyunda demokrasi ve temsil hakkı tartışmalarını da beraberinde getiriyor. Özellikle muhalefet cephesi, bu tür uygulamaları "seçim iradesine müdahale" olarak nitelendiriyor.
