Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) tarafından devreye sokulan yapay zeka destekli denetim sistemi, internet üzerinden yapılan para transferlerini mercek altına aldı. Yeni sistem, özellikle 'diğer' seçeneğiyle yapılan para transferlerini riskli işlem olarak değerlendirebiliyor ve bu işlemler için vergi borcu çıkarılabiliyor.
Yapay zeka para transferlerini denetliyor
Gelir İdaresi Başkanlığı’nın yapay zeka destekli yazılımı, internet bankacılığı veya mobil uygulamalar aracılığıyla yapılan para transferlerinin gönderim türünü analiz ederek şüpheli işlemleri tespit etmeye başladı.
Vergi uzmanları, 'diğer' seçeneğiyle gönderilen transferlerin sistem tarafından kira geliri olarak algılanabileceği konusunda uyarıda bulunuyor. Bu durumda, para gönderen ve alan kişiler farkında olmadan vergi yükümlüsü olarak değerlendirilebilir ve vergi borcu ile karşılaşabilir.
Uzmanlardan kritik uyarı: Yanlış kategori seçimine dikkat!
Vergi Uzmanı Murat Bal, Habertürk’e yaptığı açıklamada, para gönderirken yanlış işlem türü seçmenin, vergi cezasına yol açabileceğini belirtti. Bal, şu örneği verdi:
“Kardeşime para yolluyorum ve yanlışlıkla ‘kirayı’ veya ‘diğer’ seçeneğini işaretledim. Yapay zeka bu işlemi kira geliri olarak algılayabilir ve tarafıma vergi cezası kesilebilir. Bunun sebebi, Gelir İdaresi Başkanlığı'nın yeni devreye aldığı yapay zeka süzgeci.”
e-tebligatlar yaygınlaşmaya başladı
Uzmanlar, son dönemde bu tür işlemler nedeniyle birçok kişiye e-tebligat gönderildiğini belirtiyor. Vergi daireleri, bu işlemleri otomatik inceleme sürecine tabi tutarak, vergi mükelleflerinin beyanlarını incelemeye aldı.
Eğer bir işlem şüpheli olarak algılanırsa, vergi dairesi para göndericisi ve alıcısını ifadeye çağırabilir. Vergi dairesi, bu paranın gerçekten kira geliri olup olmadığını tespit etmek için iki tarafın da beyanlarını değerlendirebilir.
Yanlış değerlendirme durumunda ne yapmalı?
Eğer yanlış bir işlem nedeniyle vergi cezası ile karşı karşıya kalırsanız, Gelir İdaresi Başkanlığı’na itiraz hakkınız bulunuyor. Yapılması gerekenler şunlardır:
-
Vergi dairesine başvurarak işlem detaylarını açıklamak
-
Transferin kira geliri olmadığını gösteren belgeleri sunmak
-
İlgili bankadan işlem dekontunu almak
Vergi uzmanları, Gelir İdaresi Başkanlığı’nın bu sistemin mağduriyet yaratmaması için daha şeffaf bir inceleme süreci geliştirmesi gerektiğini savunuyor.
Yeni sistem mağduriyet yaratır mı?
Yapay zeka tabanlı denetim sistemlerinin, vergi kaçakçılığını önlemek amacıyla geliştirildiği belirtiliyor. Ancak, bireylerin farkında olmadan yanlış işlem türü seçmesi nedeniyle cezalarla karşılaşması eleştirilen noktalar arasında.
Uzmanlar, kullanıcıların para gönderirken işlem türü seçiminde daha dikkatli olması gerektiğini vurgularken, GİB'in otomatik sistemlerin yanı sıra manuel denetimleri de artırarak yanlış değerlendirmelerin önüne geçmesi gerektiğini belirtiyor.