Emeklilik, çalışmak için uygun durumda olmayanlara tanınan bir haktır. Normal emekliliğin yanı sıra farklı koşullara bağlı emeklilik hakları da vardır. Malulen emeklilik, engelliliğe bağlı emeklilik gibi durumlar söz konusu olabilir.
Malulen emeklilik, sigortalının sonradan ortaya çıkan bir rahatsızlığı nedeniyle tanınan bir haktır. Aynı zamanda geçirilen kazalar da malulen emeklilik hakkı doğurur. Malulen emekli olmak isteyenlerin Sosyal Güvenlik Kurumuna başvuru yapması gerekir. Kurum, yapılan başvuruyu değerlendirerek karara bağlar. Alınan karar neticesinde sigortalı işinden ayrılarak malulen emeklilik aylığı almaya başlar.
MALULEN EMEKLİ OLMA ŞARTLARI NELERDİR?
Malulen emekli olmak için sigortalının çalışma gücünün %60’ını kaybetmesi gerekir. 10 yıl sigortalılık ve 1800 gün prim ödeme süresi de gereken şartlar arasındadır. Malul duruma gelen sigortalının başka birinin bakımına muhtaç olması halinde 10 yıl şartı aranmaz. Çalışma gücünde meydana gelen kaybın, sigorta başlangıç tarihinden meydana gelmiş olması gerekir.
Malulen emekli olmak isteyenler, çalıştıkları yerden bu nedenle ayrılmalıdır. Aynı zamanda Sosyal Güvenlik Kurumuna başvuru yapılması da gerekli şartlardan biridir. Engel durumu, tam teşekküllü devlet hastanelerinden alınacak raporla kanıtlanmalıdır. Raporda meslekte kazanma gücünün en az %60 oranında kaybedildiği belirtilmelidir.
Maluliyet durumunun anlaşılması için SGK tarafından hastaneye sevk yapılmalıdır. Hastane gerekli onayı verdiği takdirde maluliyet aylığı ödemeleri başlar. Hastane tarafından %60’ın altında bir engel durumu tespit edilirse rapora itiraz edilebilir. İtiraz edilen raporlar, Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık Kurulu tarafından yeniden değerlendirilir.
HANGİ HASTALIKLARDAN MALULEN EMEKLİ OLMAK MÜMKÜNDÜR?
Sigortalının yakalandığı bazı hastalıklar, malulen emeklilik hakkı doğurur. Kanser ve Parkinson bu hastalıklar arasında yer alır. Aynı zamanda epilepsi, tümör, MS, serebral palsi de malullük hakkı doğurur. Malulen emekli olmayı mümkün kılan diğer hastalıklar ise şöyledir:
- Retina kanaması
- Organ nakli
- Bipolar bozukluk
- AIDS
- Zekâ geriliği
- Siroz ve anemi
DİYABETİ OLANLAR, MALULEN EMEKLİ OLABİLİR Mİ?
Diyabet, tek başına malulen emekliliğe yol açmaz. Ancak diyabete bağlı farklı hastalıklar ortaya çıktıysa malulen emeklilik mümkündür. Örneğin diyabete bağlı uzuv kaybı gibi durumlarda malulen emeklilik hakkı doğar. Burada önemli olan hastalığın meslekte kazanma gücünde en az %60 oranında kayıp olmasıdır.
Diyabete bağlı çalışmaya engel rahatsızlıklar ortaya çıktıysa emeklilik için başvuru yapılabilir. Emeklilik için nihai kararı Sosyal Güvenlik Kurumu verir. Kurum, aylıkları düzenli olarak malulen emekli olanlara öder. Ödemeler, banka şubelerinden yapılır.
DİYABETE BAĞLI MALULEN EMEKLİLİK İÇİN NEREYE BAŞVURULUR?
Diyabete bağlı malulen emeklilik için Sosyal Güvenlik Kurumuna başvuru yapılmalıdır. Bunun için ilk olarak başvuru şartlarını sağladığınızdan emin olmalısınız. Başvuru için 1800 gün prim ödeme şartı vardır. 10 yıl sigortalılık şartı da başkasının bakımına muhtaç olmayanlarda aranır.
Malulen emekli olduktan sonra tekrar çalışanların aylıkları kesilir. Diyabet hastalığı, sigortalı olmadan önce başladıysa çalışma gücündeki kayba göre normalden daha erken sürede emekli olabilirsiniz. Bunun için meslekte kazanma gücünde en az %40 oranında kayıp olması gerekir.
Malulen emekli olmak istediği halde prim eksiği olanlar, isteğe bağlı olarak eksik günlerini tamamlayabilir. İsteğe bağlı sigorta üzerinden eksik prim günlerinizi tamamlama hakkınız vardır. E-Devlet sistemi üzerinden ne kadar prim ödemeniz olduğunu öğrenebilirsiniz. Emeklilik başvuru işlemleri de e-Devlet sistemi üzerinden yapılabilir. Böylece bizzat kuruma gitmeden emeklilik işlemlerini kolay bir şekilde tamamlayabilirsiniz.